Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Evliya Çelebi Çalışmaları Merkezi koordinatörlüğünde yürütülen “Evliya Çelebi Seyahatnamesi İzinde Saraybosna’da Somut ve Somut Olmayan Kültürel Miras” başlıklı Erasmus+ KA171 Projesi’nin ikinci aşaması tamamlandı.
Projenin ilk aşamasında Saraybosna Üniversitesi’nin ev sahipliğinde ve üniversitemiz öğretim üyeleri Doç. Dr. İlhami Danış ve Doç. Dr. Zeynep Kevser Şerefoğlu’nun katılımlarıyla kültürel miras, seyahatnameler ve şehir tarihi temalı çeşitli akademik etkinlikler düzenlenmişti.
Erasmus+ KA171 Projesi'nin ikinci ayağı, Prof. Dr. Amir Duranović ve Prof. Dr. Fahd Kasumović’in İstanbul’da gerçekleştirdiği seminerler ile şekillendi. Bu bağlamda düzenlenen seminerlerdeki akademik katkılar; projenin entelektüel boyutunu zenginleştirdi, çağdaş Bosna tarihçiliğine dair derinlikli bir perspektif geliştirilmesine katkı sundu.
Şer’iye Sicillerinden Sosyal Tarihe: Kasumović ile Osmanlı Bosna’sı
“Understanding Ottoman Heritage in Bosnia and Herzegovina: Conversion to Islam in the 19th-century Sharia Court Records of Sarajevo” başlıklı ilk seminerde Kasumović, 1800–1851 yılları arasında Saraybosna’da gerçekleşen ihtida (din değiştirme) hareketlerini kapsamlı biçimde ele aldı. Şer’iye sicillerinin, yalnızca bireylerin din değiştirme süreçlerine değil; aynı zamanda dönemin toplumsal, kültürel ve hukuki yapısına dair de zengin veriler sunduğunu vurgulayarak, bu belgelerin tarihsel analiz açısından yüksek güvenilirliğe sahip olduğunun altını çizdi. Kasumović, ihtida belgelerindeki “hüsn-i rıza” ve “şeref-i İslam ile müşerref oldu” gibi ifadelerin, gönüllülük ve maneviyat boyutunu yansıttığını belirtti. Bu bireysel dönüşümlerin, sosyo-kültürel süreklilik açısından taşıdığı anlam projenin tarihsel derinliğini güçlendirdi. 6 Mayıs Salı günü Prof. Dr. Hasip Saygılı moderatörlüğünde düzenlenen etkinlik, konuyla ilgili dinleyicilerin soru-cevap katkılarıyla tamamlandı.
Prof. Dr. Fahd Kasumović, “Osmanlı Bosna’sında Kadına Yönelik Şiddet”, başlıklı ikinci seminerinde ise 2023–2024 yıllarında yürüttüğü çok disiplinli proje kapsamında elde edilen bulguları paylaştı. Proje sonucunda ortaya çıkan Nasılje Nad Ženama: Dıskursı, Perspektıve, Lekcıje Iz Bh. Povıjestı (Kadınlara Yönelik Şiddet: Söylemler, Perspektifler, Bosna-Hersek Tarihinden Dersler) adlı eserini tanıttı. 18. yüzyıla ait mahkeme kayıtları üzerinden fiziksel, psikolojik ve toplumsal şiddet biçimlerini analiz etti. Şer’iye sicillerinde kadınların hak arama yollarına aktif biçimde başvurduğunu gösteren belgeler, Osmanlı toplumunda kadınların yalnızca mağdur değil, aynı zamanda özne olduklarını ortaya koydu. 9 Mayıs Cuma günü Doç. Dr. İlhami Danış’ın moderatörlüğünde düzenlenen etkinlik, öğrenciler ve sivil toplum temsilcilerinin katılımıyla interaktif bir ortamda gerçekleşti.
Kültürel Miras Peşinde: Duranović ile Tarih Yazımının İmkânları
Projenin son ayağı kapsamında, 27 Mayıs Salı günü, Doç. Dr. Mustafa Göleç moderatörlüğünde “Bosna-Hersek’te Tarih Yazımında Güncel Eğilimler: Mevcut Durum ve Gelecek Perspektifleri” başlıklı seminer düzenlendi. Prof. Dr. Amir Duranović, Bosna tarihçiliğinde Yugoslavya sonrası, Bosna tarih yazımında ortaya çıkan kırılmaları, kimlik politikaları ve ideolojik dönüşümleri ele aldı. Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, Bosna-Hersek Ulusal Müzesi ve Şarkiyat Enstitüsü gibi kurumların bu süreçte kolektif hafızayı taşıyan yapılar olarak öne çıktığını belirtti.
FSM Evliya Çelebi Çalışmaları Merkezi, Erasmus+ KA171 Projesi ile tarih yazımı, şehir hafızası ve kültürel miras ekseninde Türkiye ile Bosna-Hersek arasında yeni bir akademik köprü kurdu. University of Sarajevo’dan İstanbul’a gelen akademisyenler ile yeni akademik iş birliklerinin görüşüldüğü toplantılar gerçekleştirildi. Prof. Dr. Amir Duranović ve Prof. Dr. Fahd Kasumović’in katkılarıyla zenginleşen programlar, Balkanlar’da geçmişi anlamak ve geleceğe dönük ortak vizyonlar üretmek adına güçlü bir adım olarak değerlendirilecektir.
Haber: Beyza Kübra Kılıç- Tarih Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi
